Bloedlipoproteïnen verklaren mogelijk de gunstige effecten van matige alcoholconsumptie op hart en bloedvaten

07/03/2022

Matige alcoholconsumptie is geassocieerd met een verlaagd risico op hart- en vaatziekten (HVZ) en verbetering van cardiovasculaire risicomarkers. Tot 60 g alcohol per dag kan veranderingen veroorzaken in lipoproteïne-subfracties, voornamelijk HDL-subfracties, en gerelateerde functies. Deze veranderingen zouden de invloed van matige alcoholconsumptie op hart en bloedvaten kunnen verklaren. Dit blijkt uit een recente systematische review met zowel observationele als interventiestudies.1

Wat is er al bekend?
Regelmatige matige alcoholconsumptie wordt al lang in verband gebracht met een lager risico op hart- en vaatziekten, vooral coronaire hartziekten. Het soort alcoholische drank lijkt hierbij niet uit te maken. Een van de gesuggereerde mechanismen van de beschermende effecten van matige alcoholconsumptie zijn de effecten op bloedlipoproteïnen – zoals HDL- en LDL-cholesterol –; hun subfracties en hun functies. Studies met lipoproteïnen zijn niet opgenomen in de meest recente meta-analyse2 en de reviews die de relatie tussen alcoholinname en lipoproteïnen met atherosclerose beschrijven, geven slechts enkele opmerkingen over lipoproteïne-subfracties.

Wat voegt dit onderzoek toe?
Dit is de eerste systematische review die de invloed van matige alcoholconsumptie op lipoproteïne-subfracties en gerelateerde functies onderzoekt. Deze review analyseert gegevens van 77 observationele (meer dan 100.000 deelnemers) en 37 interventiestudies (meer dan 20.000 deelnemers). Kennis over het effect van matige alcoholconsumptie op de lipoproteïne-subfracties en hun functies zou meer inzicht kunnen geven in de betrokken mechanismen en hypothesen opleveren voor een mogelijke causale rol van alcoholconsumptie bij hart- en vaatziekten.

Vooral effecten op HDL-subfracties
De bevindingen van deze systematische review suggereren dat alcohol in hoeveelheden tot 60 g/d de niveaus van bijna alle gemeten HDL-subfracties verhoogt. Cholesterol-effluxcapaciteit en paraoxonase-activiteit zijn consistent verhoogd. Beide zijn functionele eigenschappen van HDL die in verband worden gebracht met een verminderd risico op HVZ. Bevindingen over LDL-subfracties waren schaars. Slechts een paar observationele studies suggereren enig bewijs voor lagere niveaus van kleiner LDL, verhoogde niveaus van groter LDL en toename van de totale LDL-deeltjesgrootte. Kleiner LDL is geassocieerd met een hoger HVZ-risico, vergeleken met groter LDL.

Meer dan matig?
De meeste interventiestudies die in deze review zijn opgenomen, lieten proefpersonen gedurende ten minste 2 weken 20-40 g alcohol per dag drinken. De ondergrens om opgenomen te worden in deze review was <60 g/d. Opmerking hierbij is dat 60 g alcohol per dag een schadelijke hoeveelheid alcohol is. De meeste alcoholrichtlijnen adviseren om niet meer dan 10-20 g/d te drinken voor vrouwen of mannen.

Sterke punten

  • Groot aantal zowel observationele als interventiestudies meegenomen.
  • Eerste systematische review waarin veel verschillende lipoproteïne-subfracties zijn opgenomen.

Beperkingen

  • Bevindingen zijn voornamelijk van toepassing op gezonde mannen en vrouwen, geen duidelijk beeld van effecten bij personen met een verhoogd risico op HVZ (lipoproteïnestructuur en functie kunnen veranderen bij ziekte).
  • De bovengrens van <60 g/d alcohol is hoog vergeleken met de huidige richtlijnen voor alcoholconsumptie.
  • Regelmatig drinken versus binge drinken is niet onderzocht.

Referenties

  1. Trine L Wilkens, Kaare Tranæs, Jane N Eriksen, Lars O Dragsted, Moderate alcohol consumption and lipoprotein subfractions: a systematic review of intervention and observational studies, Nutrition Reviews, 2021
  2. Brien SE, Ronksley PE, Turner BJ, et al. Effect of alcohol consumption on biologi- cal markers associated with risk of coronary heart disease: systematic review and meta-analysis of interventional studies. BMJ, 2011.